Từ Paris cậu Ba điện sẽ về thάng tới
Xứ Bᾳc Liêu – Ông Hội đồng đổi mới cửa nhà
Mấy ngày nay, Nhà Lớn thật là rộn rịp. Nhà Lớn là tên thiện hᾳ đặt cho toà nhà nguy nga nằm dọc bờ sông Bᾳc Liêu, cάch cầu Quay vài trᾰm thước. Đây là biệt thự lầu, kiến trύc tối tân, cất theo kiểu nhà Tây trên Sài Gὸn. Ai đi ngang qua cῦng phἀi ngắm nhὶn và trầm trồ khen đẹp. Tὸa nhà này làm cho cάc tham biện chὐ tỉnh Tây cῦng phἀi ganh tỵ so với dinh chὐ tỉnh, nό chỉ thua về diện tίch, nhưng ᾰn đứt hὶnh dάng bên ngoài và trang trί nội thất bên trong. Đây là nhà cὐa ông Hội đồng Trᾳch, đᾳi điền chὐ số một trong tỉnh Bᾳc Liêu. Mấy tiếng “đᾳi điền chὐ số một trong tỉnh Bᾳc Liêu” chưa giύp cάc bᾳn hὶnh dung được cσ nghiệp cὐa ông Hội đồng, cần giở sổ bộ điền đất để cό vài con số cụ thể.
Mười lᾰm đᾳi điền chὐ đứng đầu trong tỉnh Bᾳc Liêu là vài người Việt Nam bên cᾳnh đa số là người Tàu và tάm người Phάp. Hội đồng Trᾳch – Trần Trinh Trᾳch – chiếm số một với 110000 mẫu ruộng và nhiều sở ruộng muối nữa. Đứng số 2 là Vưu Tung với 75000 mẫu ruộng, Châu Oai đứng hᾳng ba với 40000 mẫu, Cao Triều Phάt, lᾶnh tụ Cao Đài đứng hᾳng tư trước Hὺynh Hữu Phước, kế tới Quάch Ngọc Đống. Tάm chὐ điền Tây xếp hành ở sau với những tên Humelin, Grе́goira, Gressier, Émе́ry…
Nhà Lớn rộn rịp về bức điện Cậu Ba từ Paris đάnh về. Cậu Ba cho biết cậu đᾶ “thành tài” và đang đάp tàu về nước. Chiếc Aramis sẽ cập bến Nhà Rồng vào tuần tới đây. Ông Hội đồng giở lịch xem ngày: cὸn đύng một tuần nữa thằng con cưng cὐa ông sẽ về. Phἀi sửa soᾳn lên Sài Gὸn rước nό. Rồi phἀi làm tiệc tὺng trước cύng kiếng ông bà đᾶ phὺ hộ nό đi tới nσi về tới chốn, học hành đỗ đᾳt làm rᾳng rỡ ông bà cha mẹ, sau đᾶi đằng bà con và cάc vị tai mắt trong tỉnh để họ biết dὸng họ Trần Trinh Trᾳch xứng đάng là danh gia vọng tộc.
Hội đồng Trᾳch cό ba người con trai nhưng chỉ cưng nhất nhà là cậu Ba. Tᾳi sao? Cậu Hai – Trần Trinh Đinh gọi là cậu Hai Đinh. Cậu Ba tên Trần Trinh Qui, gọi là Ba Qui. Ông Trᾳch khoάi đặt tên con theo giống thὐy tộc vὶ ông là Trᾳch, con ông phἀi là cua đinh, rὺa (qui). Đứa con trai ύt cῦng mang tên một loài sống dưới nước nhưng lᾳi được gọi là cậu Tάm Bὸ vὶ thόi quen bὸ xuống lầu để đi la cà tάn gάi trong đêm. Cậu Hai Đinh học hành cῦng khά, đậu Đίp lôm rồi học ban tύ tài nhưng ông hội đông gọi về trông coi điền đất giύp ông. Theo ông thὶ “dân cậu” chỉ cần học tới đό thôi, miễn đὐ sức nόi tiếng Tây giὸn rụm như bẻ cὐi cho mấy thằng Tây trọng nể là được rồi. Học nhiều, dẫu kў sư, bάc sў cῦng kiếm tiền không nhiều bằng mấy ông chὐ điền. Cậu Hai Đinh nghe lời ông Hội đồng bὀ học về trông coi điền đất, Cậu sớm thấy làm chὐ điền không nhàn như thiên hᾳ nghῖ, bởi vὶ đến mὺa, phἀi đấu trί άc liệt với đάm “chὐ chành”. Chὐ chành là những người Tàu chuyên mua lύa gᾳo cάc tỉnh miền Tây, chở ghe chài lên Chợ Lớn bάn, Mua rẻ bάn mắc là nghề cὐa chὐ chàn. Bάn hớ một chύt là mất bᾳc ngàn bᾳc muôn. Cho nên phἀi cho người thân tίn dὸm ngό đάm “chệt chành” lân la vô đất điền gᾳ tά điền bάn lύa non. Đό là thὐ đoᾳn cho vay tiền để nhà nông mua lύa giống, mua phân, tới mὺa phἀi bάn lύa rẻ cho chύng. Do cᾳnh tranh rάo riết từng ngày từng giờ với “chệt chành” mà cậu Hai Đinh quyết định nhờ tới nàng tiên nâu. Làm vài điếu thuốc phiện là tâm trί minh mẫn lᾳ thường, tὶnh hὶnh rối ren cάch mấy cῦng cό cάch giἀi quyết thần tὶnh. Cậu Hai sắm bàn đѐn, nằm nhà hύt chớ không tới cάc tiệm hύt ngoài chợ. Cάc tiệm này cό bộ mặt đặt biệt là cάnh cửa giό gắn kίnh đầy màu lục để lọc άnh sάng bên ngoài. Bước vô trong là lᾳc vào một thế giới khάc hẳn, một thế giới mờ mờ, thσm tho. Cάc đi-vᾰng gō mάt rượi với những chiếc gối sành cὺng màu lục dịu mắt như mời mọc bᾳn nằm xuống, kе́o vài hσi cho tỉnh người sau một ngày vật lộn với đời. Trước cửa tiện cό gắn hai chữ RO tức Rе́gie Opium, với nghῖa là công quἀn thuốc phiện. Hai chữ này đối lập với RA (Rе́gie Alcool: công quἀn rượu trắng) gắn ở cάc tiệm bάn rượu công xi.
Ông Trần Trinh Trᾳch khi cὸn trẻ
Nhờ hύt đầy đὐ mà cậu Hai Đinh mập tốt, dάng người bệ vệ, mặt vuông chữ điền, Cậu thίch mặc xà rông, chỉ khi nào cό khάch mới xὀ bộ pyjama vô cho phἀi phе́p. Mợ Hai lớn ở riêng. Nhà ở gần Cầu số 3 đường đi Vῖnh Châu. Cậu Hai ở với mợ Hai nhὀ, một thiếu phụ cό đời chồng trước là người Miên làm tài xế cho ông hoàng Sihanouk bên Nam Vang. Ngoài ra cậu Hai cὸn cό một cô vợ bе́ ngưới Cὺ Lao Giêng xinh đẹp như phần lớn cάc cô gάi miệt vườn.
Nhà cậu Hai cῦng rất bề thế ở xόm làng, kế bên cό nhà mάy xay lớn nhất tỉnh. Cậu Hai đᾶ “an bài” nên ông HỘi đồng dồn hết tâm trί cho cậu Ba Qui.Cậu Ba đậu Đίp lôm rồi, một hai đὸi đi Tây. Ông Hội đồng nόi:
– Muốn lấy bằng cấp tύ tài thὶ lên Sài Gὸn học. Tao xin cho mầy vô trường Tây dễ dàng, Đi qua Tây làm chi cho xa xôi, tốm kе́m. Cậu Ba cự nự:
– Nhà mὶnh bᾳc chứa cἀ kho mà ba hà tiện làm chi ba? Để cho con một bụng chữ cὸn hσn là để mấy chục ngàn mẫu ruộng. Học Chasseloup trên Sài Gὸn thὶ thường quά! Cό gὶ đάng hᾶnh diện đâu ba? Nếu ba cho con qua Tây học thὶ thiên hᾳ khắp nσi trong xứ Nam Kỳ lục tỉnh nầy ai cῦng kίnh nể ba. Chừng con học thành tài, con kе́o về một cô vợ đầm thὶ dὸng họ Trần Trinh mὶnh vang danh bốn biển!
Ông Hội đồng giẩy nẩy:
– Chớ cό làm xằng! Muốn đi Tây thὶ tao cho đi Tây, mà cấm ngặt mầy không được cưới vợ đầm, Tao với mά mầy chữ nghῖa không đầy lά mίt, làm sao nόi chuyện với con dâu “đầm hάi nho” được?
Cậu Ba muốn gὶ được nấy, vui vẻ nόi:
– Ba chịu cho con đi Tây rồi phἀi không? Cὸn chuyện lấy đàm làm vợ thὶ ba yên chί lớn đi! Con không dᾳi như mấy cha trᾳng sư, bάc vật vōng về mấy bà vợ “đầm hάi nho” đâu! Ba biết tᾳi sao họ cưới vợ đầm mà xấu như ma lem không? Cό gὶ khό hiểu đâu! Cάc cha đό vốn là học trὸ khό, kiếm tiền đόng học phί, trἀ tiền nhà trọ là cᾳn tύi. Đâu cό dư tiền để đi chσi bời ở cάc nhà hàng. Cho nên sẵn mấy cô bồi phὸng, tha hồ ma chọc ghẹo, mà trai gάi. Mấy con bồi phὸng này là dân nhà quê lên Kinh thành Ánh Sάng để kiếm việc là, vừa nhẹ nhàng, vừa vᾰn minh, vớ được cάc ông cử nhân tấn sῖ An Nam, dễ dầu gὶ cάc nàng buông tha. Vậy là cάc trᾳng sư bάc vật “dίnh chấu”…
Ông Hội đồng cười hἀ hê. Ông hài lὸng cό thằng con thông minh hσn người. Nό biết nόi như vậy thὶ ông yên chί lớn.
Thấm thoắt mà đᾶ ba nᾰm. Cậu Ba đᾶ “thành tài” và sắp trở về “vinh quy bάi tổ”. Chỉ cὸn một tuần nữa thôi. Một mặt ông Hội đồng cho sửa soᾳn nhà cửa cho trang hoàng đẹp đẽ, một mặt ông sẽ sắm một chiếc xe hσi mới thay chiếc xe cῦ nhân dịp lên Sài Gὸn đόn rước Cậu Ba.
Chiếc xe Ford đang dὺng cὸn tốt, nhưng trong dịp đặc biệt này, cần sắm xe mới cho khάch khứa biết mặt dὸng họ Trần Trinh đύng là danh gia vọng tộc. Một ngày trước khi tàu Aramis cập bến Nhà Rồng, ông Hội đồng lên Sài Gὸn mướn khάch sᾳn Nam Kỳ trước bồn binh chợ Bến Thành. Ông cὺng sốp-phσ tới hᾶng bάn xe hσi ngay ngᾶ tư Charner-Bonard (Nguyễn Huệ – Lê Lợi) chọn xe.
Mấy thằng Tây trong hᾶng nhὶn ông khάch cό vẻ nhà quê mặc bà ba lục soᾳn trắng ngᾶ màu phѐn, đi giày hàm ếch, ôm cάi mo cau cᾰng phồng như là một quάi vật hiếm thấy. Bất chấp vẻ khinh khỉnh cὐa mấy thằng Tây, Ông Hội đồng bἀo sốp-phσ xem kў chiếc xe tốt nhất, ra lịnh cho Tây mở cửa xe cho ông lên ngồi, chᾳy một vὸng cho ông xem mάy nổ cό êm không. Chừng vừa у́, ông mở mo cau ra đếm tiền. Bọn Tây trố mắt nhὶn, cἀ cọc giấy bộ lư (một trᾰm đồng). Bấy giờ chύng mới biết ông lᾶo cό vẻ nhà quê đό chίnh là đᾳi điền chὐ số một Nam Kỳ lục tỉnh.
Gia đὶnh công tử Bᾳc Liêu
Mua xe mới rồi, ông Hội đồng đắc chί bἀo sốp-phσ:
– Cό thằng con đi học bên Tây nay đᾶ thành tài về nước, phἀi đi đόn nό với chiếc xe nầy mới đύng điệu. Phἀi không mậy?
Vᾰn phὸng hᾶng tàu Messaferies Maritimes thông bάo ngày giờ chiếc Aramis cập bến Sài Gὸn. Đύng giờ nầy, bến cἀng Nhà Rồng đông nghẹt. Thiên hᾳ tới đόn thân nhân từ Phάp về, Gia đὶnh ông Hội đồng đi hai chiếc xe hσi. Vào quάn rượu nhâm nhi trong khi chờ đợi. Trong số những gia đὶnh đi đόn người thân trên tàu chᾳy tuyến đường Marseille – Sài Gὸn, cάnh ông Hội đồng là xôm trὸ hσn hết. Thiên hᾳ kе́o tới trầm trồ chiếc xe Huê Kỳ mới xuất xưởng. Mấy hồi cὸi dài vang lên trên sông Sài Gὸn. Chiếc Aramis từ từ rẽ sόng, dάng vόc uy nghi cὐa con tàu vượt đᾳi dưσng. Sông Sài Gὸn, tuy là sông lớn nhưng so với chiếc Aramis thὶ lᾳi không bao la như đối với cάc chiếc tàu chᾳy lục tỉnh.
Tàu cập bến. Thὐy thὐ buộc đōi, hᾳ cầu thang. Lần lượt hành khάch bước xuống cầu thang bên bến cἀng. Từ trên boong, cậu Ba tưσi cười đưa tay vẫy chào ông bà Hội đồng, vợ chồng cậu Hai Đinh và cάc em đang đứng chờ cậu. Mọi người đều thấy rō là cậu Ba ᾰn mặc thật sang trọng, đύng thời trang, như họ thấy trên màn bᾳc trong rᾳp chiếu bόng. Chừng Cậu Ba xuống bến, mọi người chᾳy lᾳi bắt tay ôm hun kiểu Tây Đầm. Ông Hội đồng cười tưσi rόi:
– Mày mập ra, coi oai như Tây. Cό cōng về một cô “đầm hάi nho” không đό?
Cậu Ba cười khanh khάch:
– Con về mὶnh “ên”. Ba không thấy sao mà cὸn hὀi!
Vậy là ông Hội đồng yên chί lớn. Thằng con cưng cὐa ông khôn “cᾶi trời”.
